Terapia integracji sensorycznej – wszystko, co rodzic powinien wiedzieć
- Radość Zmysłów
- 28 wrz
- 3 minut(y) czytania
Czym jest integracja sensoryczna?
Integracja sensoryczna to proces, dzięki któremu mózg człowieka odbiera, porządkuje i interpretuje bodźce zmysłowe. Bodźce te docierają do nas nie tylko przez wzrok, słuch, dotyk, węch i smak, ale także poprzez:
układ przedsionkowy – odpowiadający za równowagę i poczucie ruchu,
propriocepcję – zmysł czucia głębokiego, czyli świadomość położenia własnego ciała.
Jeżeli mózg działa prawidłowo, dziecko potrafi sprawnie reagować na otoczenie – uczy się, bawi, planuje ruchy, rozwija mowę i radzi sobie w relacjach społecznych.
Kiedy jednak integracja zmysłów jest zaburzona, pojawiają się trudności: dziecko może być nadwrażliwe (np. przeszkadzają mu metki w ubraniach, głośne dźwięki, zapachy), albo przeciwnie – podwrażliwe, poszukujące wrażeń (ciągle się huśta, kręci, skacze).
Dlaczego integracja sensoryczna jest ważna?
Zmysły stanowią fundament rozwoju dziecka. Dzięki nim:
uczy się świata – dotykając, oglądając, smakując, poruszając się,
rozwija mowę – bo umiejętność przetwarzania dźwięków wpływa na komunikację,
rozwija zdolności ruchowe – np. jazdę na rowerze czy pisanie,
radzi sobie emocjonalnie – potrafi uspokoić się i skoncentrować.
Jeśli mózg dziecka nie przetwarza bodźców prawidłowo, codzienne czynności mogą być dla niego wyzwaniem. To prowadzi do frustracji, trudności w nauce i problemów z relacjami.
Kiedy dziecko potrzebuje terapii integracji sensorycznej?
Każde dziecko jest inne, ale pewne objawy mogą sugerować zaburzenia SI. Oto sygnały, na które warto zwrócić uwagę:
Nadwrażliwość sensoryczna
dziecko zatyka uszy przy głośnych dźwiękach,
unika placów zabaw, hałaśliwych miejsc,
nie toleruje pewnych tkanin, czapek, metek,
nie lubi mycia włosów, obcinania paznokci, dotyku innych osób.
Podwrażliwość sensoryczna
dziecko nie reaguje na ból lub bardzo mocne bodźce,
poszukuje intensywnych wrażeń (skacze, uderza, gryzie twarde przedmioty),
stale się rusza, kręci, huśta, wspina.
Trudności ruchowe i koordynacyjne
częste potykanie się, upuszczanie przedmiotów,
trudności z jazdą na rowerze, wiązaniem butów, zapinaniem guzików,
słaba równowaga, brak płynności ruchów.
Problemy emocjonalne i społeczne
szybkie wybuchy złości, trudności w koncentracji,
problemy z adaptacją w przedszkolu lub szkole,
unikanie kontaktów z rówieśnikami.
Jeżeli rodzice obserwują kilka z tych objawów, warto skonsultować się z terapeutą SI.
Jak wygląda diagnoza integracji sensorycznej?
Proces diagnozy trwa zwykle kilka spotkań i obejmuje:
Wywiad z rodzicami – terapeuta pyta o przebieg ciąży, rozwój dziecka, jego zachowania w domu i przedszkolu.
Obserwację dziecka – ocena, jak reaguje na bodźce, jak radzi sobie w zadaniach ruchowych.
Testy standaryzowane – np. testy równowagi, koordynacji, planowania motorycznego.
Na tej podstawie powstaje indywidualny plan terapii.
Jak wygląda terapia integracji sensorycznej?
Sala SI – miejsce terapii
Terapia odbywa się w specjalnie wyposażonej sali, która przypomina salę zabaw, ale każdy element ma tu znaczenie terapeutyczne. Znajdują się w niej m.in.:
huśtawki, hamaki, platformy,
liny, drabinki, tory przeszkód,
piłki rehabilitacyjne, trampoliny,
materiały do stymulacji dotykowej: piasek, ryż, masy plastyczne.
Przykładowe aktywności
huśtanie na hamaku – stymuluje układ przedsionkowy,
zabawy w piasku kinetycznym – rozwijają dotyk i motorykę małą,
wspinanie się po drabince – wzmacnia propriocepcję,
przeciąganie liny – poprawia czucie głębokie i siłę mięśni,
tor przeszkód – uczy planowania ruchu i koordynacji.
Dziecko nie postrzega terapii jako ćwiczeń – dla niego to zabawa. Tymczasem mózg uczy się nowych schematów reakcji i coraz lepiej integruje bodźce.
Jakie efekty daje terapia integracji sensorycznej?
Efekty terapii różnią się w zależności od potrzeb dziecka, ale najczęściej obserwuje się:
poprawę równowagi i koordynacji,
większą samodzielność w czynnościach dnia codziennego,
redukcję nadwrażliwości (np. lepsza tolerancja ubrań, dźwięków),
lepszą koncentrację i łatwiejszą naukę,
spokojniejsze zachowanie, mniej wybuchów złości,
większą otwartość na kontakty społeczne.
Rola rodziców w terapii SI
Terapia nie kończy się w sali – rodzice są kluczowi w procesie wspierania dziecka.
Co mogą robić rodzice?
Stosować w domu diety sensoryczne – krótkie aktywności wspierające zmysły, np. skakanie na trampolinie, zabawy w masach plastycznych, ćwiczenia siłowe.
Organizować dziecku czas – wplatając aktywności ruchowe w rutynę dnia.
Obserwować i notować reakcje dziecka – aby przekazywać je terapeucie.
Wspierać, a nie zmuszać – każde dziecko potrzebuje indywidualnego tempa.
Najczęstsze pytania rodziców o terapię SI
Ile trwa terapia integracji sensorycznej?
Czas terapii zależy od indywidualnych potrzeb dziecka. Zwykle to od kilku miesięcy do kilku lat, z częstotliwością 1–2 razy w tygodniu.
Czy terapia SI jest tylko dla dzieci z autyzmem?
Nie. Choć dzieci w spektrum często korzystają z terapii SI, zaburzenia przetwarzania sensorycznego mogą występować także u dzieci neurotypowych.
Czy efekty są trwałe?
Tak – jeśli terapia jest systematyczna, a rodzice wspierają dziecko w codziennych aktywnościach.
Podsumowanie
Terapia integracji sensorycznej to realne wsparcie dla dzieci, które inaczej odbierają świat. Dzięki niej mogą lepiej się uczyć, rozwijać, budować relacje i z większą łatwością funkcjonować w codziennym życiu.
